Η Ομάδα Εργασίας για το Ασφαλιστικό της Συνέλευσης Εργαζόμενων-Ανέργων της Πλατείας Συντάγματος προχώρησε στην επανέκδοση της μπροσούρας “Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν” της Ομάδας ενάντια στον εκβιασμό της μισθωτής εργασίας. Η νέα έκδοση περιέχει πλήθος συμπληρωματικού υλικού, καλύπτοντας συν τοις άλλοις τις αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2008-2015.
Περιεχόμενα
5, Αντί προλόγου.
9, Για τις απαρχές του κοινωνικού κράτους.
21, Η “χρυσή εποχή” του κοινωνικού κράτους.
39, “Παγκοσμιοποίηση”, πολιτική του χρήματος και αναδιάρθρωση των δημόσιων δαπανών.
51, Η κοινωνική πολιτική στο ελληνικό κράτος από τα μέσα του 19ου αιώνα ως το 1940.
63, Μορφές και κρίση της κοινωνικής αναπαραγωγής στη μεταπολεμική Ελλάδα.
80, 1000+1 νόμοι και πρακτικές για τη μετατροπή του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης σε ατομικοποιημένο και ανταποδοτικό
140, Αντί επιλόγου.
143, Παράρτημα.
—————————————————-
Aντί προλόγου
Το κείμενο που κρατάτε στα χέρια σας είναι, στο μεγαλύτερό του μέρος, προϊόν συζητήσεων στο εσωτερικό μιας μικρής προλεταριακής ομάδας που το 2001, εν όψει της κατάθεσης του νομοσχεδίου Γιαννίτση για το ασφαλιστικό, αποφάσισε να ξεκινήσει μια προσπάθεια κατανόησης της επίθεσης που δέχεται όλη η εργατική τάξη (μισθωτή και άμισθη) στο επίπεδο του «κοινωνικού μισθού» (συντάξεις, υγεία,κοινωνικά επιδόματα κτλ). Αν και δεν ήταν η πρώτη φορά που το καπιταλιστικό κράτος μας την έπεφτε χοντρά (τα τελευταία 25 χρόνια πολλές φορές έχουμε αναγκαστεί να οργανώσουμε μαζί με χιλιάδες άλλους προλετάριους την άμυνα και την αντεπίθεσή μας), εν τούτοις ήταν η πρώτη φορά που η λεγόμενη «μεταρρύθμισητου ασφαλιστικού» μας έφερνε αντιμέτωπους με την επιτακτική ανάγκη να καταλάβουμε τι στο διάολο είναι αυτό το περίφημο «κοινωνικό κράτος» που θέλει να μας βάλει να δουλεύουμε περισσότερα χρόνια και να εισπράττουμε λιγότερα φράγκα. Το κείμενο ολοκληρώθηκε και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά λίγο πριν τη ψήφιση του «νόμου Ρέππα» το 2002. Επανεκδόθηκε το Μάρτη του 2008 εν όψει του «νόμου Πετραλιά», γι’ αυτό και οι αναφορές στα δημοσιεύματα της εποχής, αρκετές από τις οποίες διατηρήθηκαν και στην παρούσα έκδοση. Εδώ και μερικούς μήνες, σαν έτοιμη από καιρό, η κυβέρνηση του Σύριζα επεξεργάστηκε άλλη μια «μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού» που οι λεπτομέρειές της αναλύονται στο τελευταίο κεφάλαιο της μπροσούρας. Ως έμπρακτη συμβολή στο νέο κίνημα που αναπτύσσεται ενάντια στα σχέδια του καπιταλιστικού κράτους επανεκδίδουμε για τρίτη φορά επαυξημένη αυτήν την εργασία και τη διανέμουμε, όπως και τότε, στις εργατικές εκδηλώσεις, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις.
Αντίθετα με το τι λέγεται εδώ, ο περισσότερος κόσμος έχει την ψευδαίσθηση ότι το κράτος είναι μια αυτοδύναμη πολιτική οντότητα που μπορεί να αυτονομηθεί από την «οικονομία». Παρατηρούμε από τις καθημερινές κουβέντες στη δουλειά, τη γειτονιά, την οικογένεια, ότι οι περισσότεροι προλετάριοι, παρότι σκυλοβρίζουν τους πολιτικούς «που κοιτάνε μόνο την τσέπη τους» και βάζουν μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σ’ «εμάς» και «αυτούς», εντούτοις εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το κράτος είναι «ένα αναγκαίο κακό» γιατί χρειάζεται «να υπάρχει μια τάξη» σε μια κοινωνία όπου «ο καθένας κοιτάει το ατομικό του συμφέρον». Καθώς μάλιστα η εθνική ταυτότητα θεωρείται ένα «φυσικό» γεγονός, συχνά οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από το ποιο πολιτικό κόμμα ή ποια κυβέρνηση «δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το λαό» (τον ελληνικό λαό στην περίπτωσή μας).
Σ’ αυτή την μπροσούρα θα προσπαθήσουμε ν’ αποδείξουμε ότι το κράτος δεν είναι ένα υποκείμενο με δυνατότητα αυτόβουλης διαμόρφωσης της πολιτικής του. Δε στέκεται έξω και πάνω από την κοινωνία, έξω και πάνω από την οικονομία, ασκώντας πολιτική κατά βούληση υπέρ των αφεντικών ή υπέρ των εργατών.
Όλες οι πολιτικές θεωρίες μέχρι σήμερα έχουν συσκοτίσει τη συζήτηση γύρω από τη φύση του κράτους. Το κράτος δεν είναι «ουδέτερο» όπως πιστεύουν οι φιλελεύθεροι δημοκράτες· δεν είναι όργανο της κυρίαρχης τάξης όπως πιστεύουν οι μαρξιστές-λενινιστές (δεν είναι το «κόμμα των αφεντικών», όπως και δεν μπορεί να γίνει «κόμμα των εργατών» – το «εργατικό κράτος» ήταν, σε άλλες εποχές, ένα θεωρητικό τερατούργημα των μπολσεβίκων) δεν είναι ο υπεριστορικός δολοπλόκος και παντογνώστης Μεγάλος Αδελφός όπως νομίζουν οι αναρχικοί. Τέλος, το κράτος δεν είναι μια «δομή» που προκύπτει μονόπλευρα από τη λογική της εξουσίας ή από τη λογική του κεφαλαίου.
Το κράτος, στις διαφορετικές ιστορικές μορφές του, είναι προϊόν των ταξικών κοινωνιών. Σήμερα, στην καρδιά των ιδιαίτερων νομικών, διοικητικών, κατασταλτικών, πολιτικών, τεχνικών, κοινωνικών, ιδεολογικών και οικονομικών λειτουργιών του κράτους βρίσκεται η ανάγκη αναπαραγωγής της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης. Το κράτος φροντίζει (π.χ. μέσω των προγραμμάτων επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης, των υγειονομικών υπηρεσιών, των επιδοτήσεων στις επιχειρήσεις ή στους άνεργους κτλ) για τη συντήρηση και την αύξηση της ανταλλαξιμότητας και της αποδοτικότητας της εργασιακής δύναμης. Προστατεύει το «δικαίωμα» του εργάτη να πουλάει την εργασιακή του δύναμη και το «δικαίωμα» του καπιταλιστή να την αγοράζει και να την εκμεταλλεύεται. Φροντίζει για την «ελεύθερη» (στην πραγματικότητα καταναγκαστική) προσέλευση του εργάτη στην αγορά εργασίας ως πωλητή του δικού του εμπορεύματος, της εργασιακής του δύναμης. Έτσι εξασφαλίζει την κυριαρχία του κεφαλαίου ως κοινωνικής σχέσης όχι την προσωπική υποταγή ορισμένων προσώπων σε άλλα συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά την υποταγή των εργατών γενικά στο κεφάλαιο γενικά. Το κράτος, ως σύνολο λειτουργιών και μηχανισμών, δεν προστατεύει τον κάθε ένα ατομικό καπιταλιστή και την ιδιοκτησία του (αντίθετα, μπορεί κατά περιόδους να παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση ορισμένων κεφαλαίων και στην καταστροφή άλλων), ούτε μπορεί να εξασφαλίσει σε κάθε εργάτη το «δικαίωμα στην εργασία»· προστατεύει το κεφάλαιο και την εργασιακή δύναμη εν γένει. Όμως το κράτος, επειδή είναι κατά βάση η πολιτική μορφή της καπιταλιστικής κοινωνίας, δεν είναι το αποτέλεσμα κάποιας γραμμικής ιστορικής εξέλιξης της διαδικασίας της αναπαραγωγής και της συσσώρευσης κεφαλαίου. Δεν είναι μόνο συλλογικός καπιταλιστής, πόσο μάλλον αυτόβουλος συλλογικός καπιταλιστής.
Καθώς το κεφάλαιο είναι μια ανταγωνιστική κοινωνική σχέση, η ίδια η διαδικασία της αναπαραγωγής του είναι μια συγκρουσιακή διαδικασία που δημιουργείται, διακόπτεται, καταστρέφεται, αναδημιουργείται ή μετασχηματίζεται από τη διαδικασία της ταξικής πάλης. Όλη η ως τα τώρα ιστορία της καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι μια ιστορία διαρκών κρίσεων αναπαραγωγής του κεφαλαίου, καθώς η εργατική τάξη αποσυντίθεται και ανασυντίθεται μέσα στο διαρκή αγώνα που διεξάγει για να επιβάλει την ικανοποίηση των δικών της αναγκών εις βάρος των αναγκών των καπιταλιστών. Το κράτος είναι μια στιγμή αυτής της αναπαραγωγικής διαδικασίας άρα και στιγμή της ταξικής πάλης.
Όπως όμως οι εργάτες και οι καπιταλιστές δεν αντιμετωπίζουν άμεσα ο ένας τον άλλο ως τάξεις μέσα στις σχέσεις ανταλλαγής ή στην παραγωγή, έτσι δεν αντιμετωπίζουν άμεσα ο ένας τον άλλο ως τάξεις μέσα στο πεδίο του κράτους. Η πολιτική δύναμη της καπιταλιστικής τάξης οφείλεται στην ικανότητα της να παρουσιάζει το κράτος ως ένα αυτόνομο και ουδέτερο οργανισμό που λειτουργεί προς όφελος των συμφερόντων της «κοινωνίας των πολιτών» και του «έθνους»· οφείλεται στην υπαρκτή ταύτιση της αναπαραγωγής της καπιταλιστικής σχέσης με την αναπαραγωγή της κοινωνίας εν γένει. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του τεχνητού διαχωρισμού της διανομής από την παραγωγή. Εδώ όμως έγκειται και η αδυναμία του καπιταλιστικού κράτους: η ιστορία του είναι μια ιστορία διαρκών κρίσεων νομιμοποίησης, καθώς έρχεται αντιμέτωπο με τις απαιτήσεις αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου που προβάλλει η εργατική τάξη, απαιτήσεις που ποτέ δεν μπορεί να ικανοποιήσει επαρκώς. Από την άλλη, η αδυναμία της εργατικής τάξης έγκειται στον εγκλωβισμό των αγώνων της στο σύστημα της πολιτικής, κοινοβουλευτικής και συνδικαλιστικής αντιπροσώπευσης. Αυτή η μορφή αντιπροσώπευσης ενδυναμώνει τις υπάρχουσες διαιρέσεις εντός της εργατικής τάξης (διαιρέσεις που οφείλονται στον ανταγωνισμό των εργατών στην αγορά εργασίας και στην ιεραρχική οργάνωση της εργασιακής διαδικασίας), υποκαθιστά τις αυτοοργανωμένες προλεταριακές συλλογικότητες και επανενώνει τους εργάτες ως ιδιώτες–πολίτες. Απ’ τη σκοπιά λοιπόν που μας ενδιαφέρει το ζήτημα, η μορφή-κράτος είναι η ενσωμάτωση και η ήττα της αυτόνομης οργάνωσης και δράσης του προλεταριάτου στο σύνολο της καθημερινής ζωής.
Δείχνοντας στις επόμενες σελίδες την αντιφατική/συγκρουσιακή ιστορική πορείατης παραγωγής και αναπαραγωγής του κεφαλαίου ως κοινωνικής σχέσης, δείχνουμε επίσης τις ιστορικές ρίζες της αντιφατικής μας στάσης απέναντι στο κοινωνικό καπιταλιστικό κράτος (ποιος είναι αυτός που δεν έχει διεκδικήσει έναν κοινωνικό μισθό, με την ευρεία έννοια του όρου, και ταυτόχρονα δεν έχει εναντιωθεί στον κοινωνικό έλεγχο που τον συνοδεύει;). Δείχνουμε ακόμα γιατί η ήττα μας δεν μπορεί να είναι τίποτ’ άλλο από προσωρινή και τι θα χρειαστεί να κάνουμε για να ξεπεράσουμε τον κατακερματισμό των αγώνων και των εμπειριών μας.
Δεκέμβριος 2015
ΟΜΑΔΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΕΚΒΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
(Με τη συνδρομή της Ομάδας Εργασίας για το Ασφαλιστικό της Συνέλευσης Εργαζόμενων-Ανέργων της Πλατείας Συντάγματος)
Σημεία διάθεσης (προς το παρόν):
Αθήνα
Στέκια και καταλήψεις:
Αντίπερα όχθη (Σειρήνων & Άτλαντος, Παλαιό Φάληρο)
Ανάληψη (Πάρκο Ανάληψης, Βύρωνας)
Αυτοδιαχειριζόμενο Κυλικείο Νομικής
Αυτόνομο Στέκι (Ζ. Πηγής 97 & Ισαύρων)
Βανκούβερ Απαρτμάν (Μαυρομματαίων & Δεριγνύ 1)
Ελευθεριακό Στέκι “Πικροδάφνη”, Αγ. Βασιλείου και Π.Π.Γερμανού 22, Μπραχάμι
Κατάληψη Έπαυλης Κουβέλου (Διονύσου & Σόλωνος, Μαρούσι)
Μπερντές (Aράδου 55, πλατεία Κύπρου, Άνω Ιλίσια)
Στέκι ΑΣΟΕΕ
Στέκι Άνω-Κάτω Πατησίων (Νάξου 75 & Κρασσά)
Στέκι στο Παιδαγωγικό
Στέκι Παπασωτηρίου (Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου)
Στέκι Πολυτεχνείου (Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου)
Στρούγκα (Δεκελείας 116, Ν. Φιλαδέλφεια)
Χώρος Αλληλεγγύης και Δράσης «Υπόστεγο», 25ης Μαρτίου 38, Αργυρούπολη
Βιβλιοπωλεία:
Αλφειός (Χαρ. Τρικούπη 22)
Εκδόσεις των Συναδέλφων (Καλλιδρομίου 30)
Ελεύθερος Τύπος (Βαλτετσίου 53)
Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο (Θεμιστοκλέους 37)
Λοκομοτίβα (Μπόταση 7 & Σολωμού)
Ναυτίλος (Χαρ. Τρικούπη 28)
Περίπτερα:
Βαλτετσίου 50-52
Μάγος του Όουζ (Ναυαρίνου 17, έναντι Πάρκου Ναυαρίνου)
πλ. Εξαρχείων (στη γωνία Στουρνάρη & Σπ. Τρικούπη)
πλ. Κάνιγγος (στην αρχή της Ακαδημίας)
Πάτρα
Στέκια και καταλήψεις:
Αναρχικό-Αντιεξουσιαστικό Στέκι Άτακτον (Άστιγγος 100 & Κανακάρη Ρούφου)
Αυτοδιαχειριζόμενος χώρος ΑΝΑΤόΠΙΑ (Μητρ. Παρθενίου 16, στο τέρμα Aγ. νικολάου αριστερά)
Θεσσαλονίκη
Στέκια και καταλήψεις:
Μικρόπολις (Βενιζέλου & Βασ. Ηρακλείου 18)
Στέκι Άνω Πόλης (Πλατεία Κουλέ Καφέ)
Στέκι στη Μόδη
Στέκι στο Βιολογικό
Mundo Nuevo (Φιλίππου & Σιατίστης)
Sabot (Γκαρπολά 4, Μπιτ Παζάρ)
Terra Incognita (Ολύμπου 67 & Τ. Παπαεωργίου 2)
Βιβλιοπωλεία:
Ακυβέρνητες Πολιτείες (Αλ. Σβώλου 28)
Κεντρί (Δημ. Γούναρη 22)
Belleville (Φιλίππου 80-82)
Poeta (Αριστοτέλους 34, δίπλα στο εργατοϋπαλληλικό κέντρο)
Ιωάννινα
Στέκια και καταλήψεις:
Αυτοδιαχειριζόμενος Κοινωνικός Χώρος Ιωαννίνων (Πλατεία Νεομάρτυρα Ιωάννη 5, κάτω από το Δημοτικό Ωδείο)
Ελευθεριακό Εργαστήρι Fahrenheit 451 (Τσακάλωφ 20, Άλσος)
Βιβλιοπωλεία:
Αναγνώστης (Πυρσινέλα 11)
Δωδώνη (28ης Οκτωβρίου 25)
Ρέθυμνο
Χαλικούτι (Κατεχάκη 3, πεζόδρομος Φορτέτζα)
Ηράκλειο
Κατάληψη Ευαγγελισμού (Θεοτοκοπούλου 18)
Χανιά
Στέκι Μεταναστών (Χ»Μιχάλη Νταλιάνη 5, δίπλα στον μιναρέ)
Rosa Nera (Λοφός Καστέλι, παλιό λιμάνι)
Terrra Verde (Χ»Μιχάλη Νταλιάνη 5, Παλιά Πόλη)
Η μπροσούρα θα μοιράζεται και κατά τις δημόσιες εκδηλώσεις (πχ. μικροφωνικές) της Συνέλευσης και στις πορείες ενάντια στο νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο (ειδικά) και την αριστερά του κεφαλαίου (γενικά).
* Όσοι και όσες ενδιαφέρονται να διακινήσουν την μπροσούρα ας επικοινωνήσουν μαζί μας.
email: synel.syntagma@espiv.net
