Tο σχέδιο νόμου, υπό τον μακροσκελή τίτλο «Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», το οποίο κατατέθηκε τη Δευτέρα (12/10) στη Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί μέσα στο Σαββατοκύριακο, στην ουσία περιλαμβάνει την αναθεώρηση –ή μάλλον κατάργηση– όλων των συνταξιοδοτικών διατάξεων των νόμων που ψηφίστηκαν «ερήμην των δανειστών» μέχρι τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου.
Με αντάλλαγμα τη δόση των 2 δις ευρώ, τα οποία ύστερα από μία πολύ σύντομη διαδρομή θα ξανακαταλήξουν και πάλι στις τσέπες των δανειστών, και εν μέσω εκκωφαντικής «κοινωνικής ειρήνης», καθώς ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ δεν θεώρησαν ότι θα άξιζε τον κόπο να εξαγγείλουν απεργία, έτσι για τα μάτια του κόσμου, αυτές τις ημέρες ψηφίζονται μεταξύ πολλών άλλων: επιπλέον μειώσεις στις ήδη μειωμένες συντάξεις καθώς και νέος τρόπος υπολογισμού τους, διώξεις για οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία και κατάργηση συμψηφισμού χρεών, έμμεση εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος κλπ.
Πιο συγκεκριμένα:
- Από την 1η Σεπτεμβρίου επεκτείνεται η εφαρμογή του ασφαλιστικού νόμου (3865/2010) και στο δημόσιο τομέα, ενώ ξεκινά η εφαρμογή και του νέου τρόπου υπολογισμού της σύνταξης, ο οποίος αναμένεται να οδηγήσει σε νέες μειώσεις από 7 έως 25% στις συντάξεις. Αυτές από εδώ και στο εξής θα υπολογίζονται ως το άθροισμα ενός βασικού (που θα εγγυάται το κράτος, βλ. αναδιανεμητικό σύστημα) και ενός αναλογικού τμήματος σύνταξης (που θα βασίζεται στις ατομικές εισφορές των εργαζομένων, βλ. ανταποδοτικό/κεφαλαιοποιητικό σύστημα).
- Όσοι εργαζόμενοι βγουν στη σύνταξη στα 67 (σύμφωνα με την παράταση του εργάσιμου βίου που επιβλήθηκε, μαζί με άλλα «προαπαιτούμενα», τον Ιουλίο), από την 1η Ιουλίου του 2015 θα λάβουν την κατώτατη σύνταξη βάσει εισοδηματικών κριτηρίων. Όλοι οι υπόλοιποι που δεν πιάνουν το νέο ηλιακό όριο και μέχρι να το συμπληρώσουν, θα λαμβάνουν μόνο το οργανικό κομμάτι της σύνταξης, δηλαδή το ποσό που αντιστοιχεί στις ατομικές τους εισφορές. Εφόσον φτάσουν τα 67, το ποσό αυτό θα συμπληρώνεται, εάν είναι κατώτερο της κατώτατης σύνταξης, από το κράτος μέχρι του ποσού των 483 ευρώ.
- Ολοκληρώνεται η κατάργηση των πρόωρων συντάξεων καθώς αυξάνονται τα όρια ηλικίας σε όσους είναι ασφαλισμένοι στον ιδιωτικό τομέα και μπορούσαν μέχρι σήμερα να συνταξιοδοτηθούν πριν από το 67ο έτος της ηλικίας τους (ή πριν το 62ο, έχοντας παράλληλα συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης). Από τις αυξήσεις των ορίων εξαιρούνται μόνο οι υπαγόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων τέκνων, δεν εξαιρούνται όμως κατά τα φαινόμενα οι οικοδόμοι που ασφαλίζονται υπό ειδικό καθεστώς βαρέων. Υπολογίζεται ότι μέσω της σταδιακής αύξησης του απαιτούμενου ασφαλιστικού χρόνου, περίπου 100.000 ασφαλισμένοι θα αναγκαστούν να εργαστούν 1-4 έτη παραπάνω για να πάρουν στο τέλος μια σύνταξη της πλάκας.
- Όσοι εργαζόμενοι του Δημοσίου συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη, θα υποστούν επιπλέον μείωση 10% έως ότου συμπληρώσουν το προβλεπόμενο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση, εκτός όσων έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και λαμβάνουν επίδομα ανικανότητας, όσων λαμβάνουν σύνταξη ως παθόντες στην υπηρεσία, ή κατά μεταβίβαση εξαιτίας θανάτου συζύγου ή γονέα.
- Καταργείται τέλος, ο μικρός λογαριασμός του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Μέσω του λογαριασμού αυτού, που χρηματοδοτείται από κρατικά έσοδα ΦΠΑ (τα οποία όμως θα ήταν διαθέσιμα στα Ταμεία μετά το 2019…) και τις «Εισφορές Αλληλεγγύης Συνταξιούχων» που επιβλήθηκαν με τον μνημονιακό νόμο 3863/10, ως τώρα μπορούσαν οι ασφαλιστικοί φορείς να καλύπτουν εν μέρει τα ελλείμματά τους και να πληρώνουν στο ακέραιο τις (πετσοκομμένες) συντάξεις. Η κατάργηση του ΑΚΑΓΕ άμεσα συνεπάγεται μειώσεις επικουρικών συντάξεων.
Με το νέο νόμο καταργούνται, επίσης, μια σειρά ευνοϊκών ρυθμίσεων του νόμου 4331/2015. Πιο συγκεκριμένα:
- Καταργείται η διάταξη που προέβλεπε την επαναχορήγηση σύνταξης σε περίπου 20.000 ανασφάλιστους υπερήλικες του ΟΓΑ.
- Καταργείται η δυνατότητα του συμψηφισμού με τη σύνταξη των οφειλετών του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), με χρέη προς τον Οργανισμό από 20.000 έως 50.000 ευρώ. Στο εξής, το επιτρεπόμενο όριο οφειλής για συνταξιοδότηση, επανέρχεται για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ στις 20.000 ευρώ και για τους ασφαλισμένους του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ) στις 15.000 ευρώ.
- Καταργείται η δυνατότητα υπαγωγής ασφαλισμένων του ΕΤΑΑ σε έως και τρεις χαμηλότερες ασφαλιστικές κλάσεις (μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016), μέτρο που θα μείωνε την οικονομική επιβάρυνση των ασφαλισμένων, ειδικά των ανέργων.
- Ενώ λοιπόν οι εισφορές για μια σειρά ασφαλισμένoυς επανέρχονται στα αρχικά, υψηλά επίπεδα, ανεξαρτήτως των εισοδημάτων τους –εάν έχουν–, ταυτόχρονα επανέρχονται οι ποινικές διώξεις για τους οφειλέτες του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ.
Και όλα αυτά είναι μόνο η αρχή, καθώς το συνολικό πακέτο μέτρων σχετικά με το ασφαλιστικό αναμένεται τον Νοέμβριο.
Αυτό, καθώς φαίνεται, θα περιλαμβάνει τη διοικητική και οργανωτική ενοποίηση όλων των ταμείων σε ένα καθώς και την ουσιαστική ενοποίηση των όρων και προϋποθέσεων ασφάλισης και λήψης σύνταξης, τη στενότερη σύνδεση μεταξύ ατομικών εισφορών και ατομικών παροχών, την καθιέρωση ανώτατων ορίων αναπλήρωσης στο 75% (50% εγγυημένο από το κράτος και 25% από προγράμματα επαγγελματικής ασφάλισης) κλπ.
Ας θυμηθούμε τέλος ότι η αριστερά του κεφαλαίου έχει συμφωνήσει να προχωρήσει σε μειώσεις της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 4 δις ευρώ μέχρι το 2018 και διατήρηση της κρατικής χρηματοδότησης στα 9,5 δις έως το τέλος του 2021, παρότι αναμένεται αναλογική αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων και περαιτέρω μείωση των εσόδων των ταμείων, εξαιτίας των πολύ υψηλών ποσοστών ανεργίας και και αδήλωτης εργασίας
Οκτώβρης 2015
